یکی از جذابیتهای شطرنج حرکات اشتباه می باشد ، ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که مهره ای را لمس کرده و طبق قوانین محکوم به انجام حرکتی شده اید که منجر به شکستی دردناک شده است. اما موضوع هنگامی دردناک تر می شود که شما در وضعیتی برنده ، پیشنهاد تساوی داده اید و یا پیشنهاد تساوی حریف را قبول کرده اید و از این زجرآورتر هنگامی است که شما در یک وضعیت کاملاً برنده به تصور اینکه بازنده هستید ، بازی را واگذار نموده و هنگامی از این امر آگاه شده اید که کار از کار گذشته است.هر چند  اینگونه اشتباهات  در بین آماتورها رایج تر است اما در موارد بسیاری در بین اساتید بزرگ و حتی در بالاترین سطوح هم پیش آمده است.

 

معروفترین نمونه از این نوع در بازی تاریخی "گری کاسپاروف" قهرمان افسانه ای شطرنج جهان و "دیپ بلو" ابررایانه شطرنجباز رخ داده است در جریان بازی دوم بین این دو مغز متفکر در  سال 1997  "گری کاسپاروف" در وضعیتی مساوی بازی را واگذار کرد. بدون شک همین نتیجه به شکست پر سر و صدای وی در آن سال انجامید.

مشاهده بازی دیپ بلو - گری کاسپاروف

نمونه دیگر از این نوع را می توان در دور پنجم مسابقات "دون هرمانس" رد سال 1999 و در بازی "پیتر سویدلر" و "ویسواناتان آناند" اتفاق افتاده است. در این بازی استاد بزرگ روس در حالی که تا کسب یک پیروزی دلنشین فاصله ای نداشت خود پیشنهاد تساوی داد تا حریف صاحب نام هندی وی از شکست رهایی یابد.

مشاهده بازی سویدلر - آناند

به همین منظور 35 وضعیت از این نوع اشتباهات را با عنوان "اشتباهات نهایی" را که توسط "تیم کرب" گردآوری شده است را به این امید که بتواند بر تجربیات شطرنجبازان عزیز ذره ای بیفزاید را از نظرتان می گذرانیم :
 

(1)

حرکت با سیاه
Von Popiel - Marco 
Monte Carlo 1902 

این یکی از اشتباهات معروف در نوع خود است که طی آن سیاه به تصور اینکه فیل سیاه رو ، خود را از دست رفته می بیند ، تسلیم می شود. اما وی می توانست با 36...Bg1 بازی را به نفع خود پایان دهد.

 

(2)

حرکت با سیاه

Krejcik - Schwarz  
Vienna 1905, city championship  

سیاه فکر کی کند که پس از 1...Kd5 2.Ne7+ چاره ای جز تسلیم ندارد اما وی توانست پس از:

 2...Ke4 3.Nxc8 f3+ 4.Kf2 Bh4+ 5.Kg1 f2+ 6.Kh2 f1Q

به پیروزی لبخند بزند. شاه سیاه از کیش دادنهای وزیر فرار خواهد کرد و حریف را مات میکند.

 

(3)

 حرکت با سفید

Torre - NN  
New York 1924, simul  

استاد بزرگ مکزیکی نمیداند که چه باید در مقابل Rc1+ و ترفیع پیاده حریف انجام دهد و بنابر این تسلیم می شود. اما وی می توانست با 1.Rd6! بازی را نجات دهد و حتی به پیروزی برسد:

  1...Rxd6 2.g8Q+ Kd7 (Rd8 3.Qxd8+ and 4.f7) 3.Qf7+ Kc6 4.Qe8+ Kb6 5.Qe3 Kc6 6.Qxc5+

 

(4)

  احرکت با سیاه

Ahues - NN  
Berlin 1920  

در این وضعیت ساده ، سفید وزیرش را به منظور مات کرن حریف قربانی کرده است و سیاه با همین عقیده بازی را واگذار می کند.

او چه می تواند در مقابل مات انجام دهد؟

1...Qe1+ 2.Kh2 Qxc3 3.Qxc3

چندان دلپسند نیست اما می توانست با 1...Qg4  (حتی میتواند قبل از این ، حرکت +Qd1 به منظور محدود کردن فعالیت رخ را انجام دهد)  بازی را به سود خود رهنمون سازد.

 

(5)

حرکت با سیاه

Meyrinck - Eilinger  
1936  

سیاه با یک ترکیب دلچسب 1...Ne3+ 2.fxe3 Rb2سیاه را وادار به تسلیم می کند چرا که پیاده سفید در راه وزارت غیر قابل مهار خواهد بود. تا اینجا این تحلیل و تجزیه صحیح به نظر می رسد در واقع سفید یک دفاع عالی در چنته دارد:

  3.Rf2 c2 4.Ba3 c1Q 5.Rxb2

هر چند پیاده سیاه به وزارت می رسد اما عمر این وزارت کوتاه است چرا که باید برای جلوگیری از مات عرض آخر قربانی شود.

اما در آوریل 2005 "کیریل کیوکوف" نشان میدهد که اجباری در انجام   4...Qc1وجود ندارد و سیاه می تواند با حرکت 4...Rxa2! همچنان بازی را متعادل نگاه دارد.

5.Bc1 a5 6.Kf3 a4 7.Rd2 h5 8.Ke2 a3 9.Kd3 Ra1 10.Rxc2 a2 11.Bd2 hxg4 12.Kc3 Rh1 13.Rxa2 Rxh2

 

(6)

 حرکت با سفید 

NN - Sonnenschein  
Berlin 1937  

سفید به این خاطر که وزیرش را از دست رفته می بیند، واگذار می کند اما او می توانست  شاه حریف را  شبکه ماتی:

1.Bxf7+ Kxf7 2.Rf1+ Kg8 3.Rf8+ Rxf8 4.Qg7

گرفتار کند.

 

(7)

حرکت با سفید 

NN - Grammatikoff  
London 1938  

در اینجا سفید به دلیل ادامه :

1.Rxd2 Rxd2 2.Qg4 h5

که یک رخ عقب می افتاد تسلیم می شود. او اشتباه بزرگی در محاسباتش مرتکب شد چرا که می توانست با :

2.Bxg6 hxg6 3.Qg4

بازی را نجات دهد چرا که سیاه دیگر نمی تواند h5 را انجام دهد.

 

(8)

حرکت با سیاه 

Goldstein - Turi  
Budapest 1942  

در این وضعیت عجیب سیاه در آستانه تعویض تنها رخ حریف است و به دلیل پیش بودن یک پیاده پس از 1...Qe6در آستانه پیروزی قرار می گیرد . ولیکن وی یک ادامه برتر را می یابد:

1...Qxf2+- و پس از انجام این حرکت در کمال تعجب بازی را واگذار می کند. به راستی چه فکری کرده است. این یک حرکت بسیار خوب است چرا که پس از اینکه وزیر سیاه توسط وزیر سفید گرفته می شود سیاه با رخ همراه با کیش وزیر را پس میگیرد و پس از رفع کیش  رخ خانه  b8  با یک وضعیت برتر برای سیاه گرفته می شود حتی ادامه :

2.Kh3 Rh6+ 3.Qxh6 gxh6 4.Rxe8+ Kg7

هم برای سیاه برنده است. شاید سیاه از اینکه خانه g7  در واریانت آخر برای شاه خالی می شود را از قلم انداخته است.

 

(9)

حرکت با سفید 

Keller - Schlemmer  
Women's Ch. 'Greater Germany', Vienna 1943  

این وضعیتی از یک وضعیت آخر بازی در یک بازی سرنوشت ساز در دور آخر مسابقات قهرمانی بانوان است، سفید با پیروزی در این بازی به صورت مشترک عنوان قهرمانی را از آن خود می کند.بر طبق داستان مطرح شده "کلر" می گوید: "بازی تمام است".

 "اما من ترجیح می دهم کمی دیگر بازی را ادامه دهم." این را "شلمر" می گوید.

"کلر" در پاسخ می گوید : "نه من منظورم این است که من باید تسلیم شوم".

سفید با ادامه:

1.c6 (threat Kb8) Bd5 2.Kb6 Kd8 (if Bc4 then 3.c7) 3.Kxb5 Kc7 4.Kc5 Bxc6 (otherwise 5.b5) 5.g6

برنده است.

 

(10)

حرکت با سفید 

Kofman - Sacchetti  
Bucarest 1948  

بازیکن سفید که یک طراح معروف مسائل شطرنج بوده است و بعدها به شوروی مهاجرت نمود در این وضعیت تسلیم شد چرا که نمی تواند دفاعی را در مقابل Qxh3 و مات ببیند.

اما او می توانست با :

1.Re8+ Kd7 2.Re3 Qg7 (or Qf4 or Qh4) 3.Rxd4+ (Qxd4 4.Rd3 Qxd3 5.Ne5+) 

یک مهره پیش افتد و بازی را ببرد.

  

(11)

حرکت با سیاه

Romi - Staldi  
Italy, Championship 1954  

سیاه که از قربانی وزیر در h7 بسیار شگفت زده شده بود فوراً بازی را واگذار کرد. اما پس از :

 1...Kxh7 2.f8Q+ Kg6 3.Rg7+ (3.Qxc8 Rf1+ and mate)

به دنبال آن Kh6  موجب می شود تا سیاه با یک رخ پیش بازی را ادامه دهد.

 

(12)

حرکت با سیاه 

Wolk - Oswald  
1954  

با انجام آخرین حرکت سفید Re5-f5 به ظاهر راهی جز تسلیم برای سیاه باقی نمی ماند چون که :

1...Qh4 2.g3 Qh3 3.Qxg7+ and Qxd4+

و لیکن حرکت 1...Re4 کلید رهایی برای سیاه است چون:

2.Rxe4 Qa1+

به مات سفید منجر می شود و اگر رخ را از زیر آتشبار رخ حریف کنار بکشد در این صورت سیاه به راحتی رخ دیگر حریف را  شکار می کند و با یک رخ اضافی در سراشیبی پیروزی قرار می گیرد.

 

(13)

حرکت با سیاه 

Negyesi - Honfi  
Budapest 1955  

اشتباهاتی دو طرفه که بر اساس آن اسب خانه c3  نقش کلیدی را در این وضعیت بازی می کند. این اسب از  Rd1+ و Qxa2+ محافظت می کند. اما :

19...Rd1+ 20.Nxd1 Qxa2+ 21.Kc1

برای سیاه برتری چندانی در پی نخواهد داشت. همچنین 19...Qxa2+هم چیزی جز غرامت دادن بیهوده در بر نخواهد داشت.سفید بدون در نظر گرفتن این موضوع و با تصور اینکه با ادامه: 20.Nxa2 Rd1 مات خواهد شد بازی را واگذار می کند. در واقع هر دوی بازیکنان در اشتباه به سر می برند چرا که اسب منحرف شده می تواند در قالب یک مدافع جدید با حرکت 21.Nc1ظاهر شود.

 

(14)

حرکت با سیاه 

Rudenko - Rootare  
USSR 1956  

بازیکن سیاه در یک وضعیت برنده یک تصمیم عجولانه می گیرد (ادامه 29...Rxd5 30.exd5 b2 31.d6به نفع سفید تمام می شود) و 29...b2 را بازی می کند. سفید در این وضعیت که از یک بازی قهرمانی بانوان جهان 1950-1953 است تسلیم می شود زیرا :

30.Bxa2 Rc1

به ترفیع پیاده به وزیر منجر می شود.اما پس از بازی پی می برد که پس از   31.Rf1 دیگر وزیری در کار نخواهد بود و اینبار سیاه است که باید تسلیم شود.

 

(15)

حرکت با سفید 

Sanguineti - Najdorf  
Mar del Plata 1956  

سفید می تواند به راحتی برنده بازی باشد :

58.Qg8+ Ke7 (Bf7 59.Qd8 ) 59.Qxg6

و اکنون حرکات Rxd4و Rxg4 به خاطر 60.Qg7+ Ke8 61.Kd6 رد می شود.  

اما او به سرعت چیز دیگری می بیند:58...Kd8  و سیاه چون در مقابل Qe7  و مات دفاعی متصور نیست لذا چا ره ای را جز در واگذاری بازی نمی بیند. این در حالی است که او می توانست با  Rxg4  نه تنها از مات رهایی یابد بلکه به وضعیتی  برنده پای بگذارد. سفید نه تنها با حرکت آخر خود تهدید ماتی ناقصی را پایه گذاری می کند بلکه از خانه c8 که از Rxg4 جلوگیری می کرد هم محروم می شود و این نکته ای است که هیچ یک از بازیکنان به آن پی نبرده بودند.

 

ادامه دارد ...

 

منبع : سایت شطرنجیان 

پایگاه خبری تخصصی ورزش شطرنج پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین

" همدان شطرنج "

www.hamadanchess.lxb.ir

www.hamadanchess.loxblog.com